مبانی انسان‌شناسی اخلاق دینی در نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه مقطع کارشناسی فقه و معارف اسلامی، مدرسه علمیه عترتیه

2 دانش آموخته دکتری کلام اسلامی جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

علم اخلاق و خصوصاً اخلاق دینی، بایدها و نبایدهایی را معرفی می­کند که زندگی فردی و اجتماعی را جهت می­دهد و باعث رشد و تعالی انسان می­شود. این دستورها، بدون پیش­فرض گرفتن بخشی از شناخت نسبت به انسان، ماوراء و موجودات پیرامون انسان ممکن نیست. مبانی انسان­شناسی اخلاق دینی، مفاهیمی پایه­ای هستند که طبق آنها(و مفاهیم پایه­ای دینی) اخلاق دینی شکل می­گیرد. برای اینکه به فهم درستی از مبانی انسان­شناختی اخلاق از منظر دین برسیم، باید به منابع اصیل دینی مراجعه کنیم. یکی از این منابع اصیل که می­توان مبانی انسان­شناختی اخلاق دینی را از آن استخراج کرد نهج­البلاغه است که اخوالقرآن نامیده شده است. این کتاب، شامل سخنان حکمت‌آمیز امام علی} است که با عقل انسان سازگاری دارد. ایشان در درجه بالایی از معنویت و اخلاق هستند برای همین به این کتاب ارزشمند مراجعه شده تا مبانی انسان­شناسی اخلاق از آن استخراج شود. بر اساس یافته‌های این تحقیق، مبانی انسان‌شناختی اخلاق دینی در نهج­البلاغه شامل فطرت، دو ساحتی بودن انسان، عقل، آزادی و اختیار، کمال‌ طلبی، عبد و بندگی و اقتضائات نفسانی هستند که با در نظر گرفتن این مبانی، دستورات اخلاقی صادرشده است تا انسان به کمال خود نزدیک و نزدیک­تر شود.

کلیدواژه‌ها