دانش‌پژوه کارشناسی‌ارشد فلسفه اسلامی جامعۀ المصطفی العالمیه مشهد مقدس
چکیده
در متون روایی وکلامی، یکی از ویژگی‌های مهم امام، علم او دانسته شده است. در مورد علوم ائمه: و شاخصه‌های آن، بحث‌های فراوانی صورت گرفته است که در پی آن، پرسش‌های مهمی نیز پدید آمده است؛ علم امام چگونه است؟ آیا ائمه: به همه حقایق عالم علم دارند یا علم آنان محدود است؟ این علم دفعی است یا تدریجی؟ آیا جهل در حق ائمه: متصور است یا خیر؟ این مقاله، پاسخ پرسش‌های مذکور را از دیدگاه حضرت آیت الله محسنی; به طور منظم و مختصر از جهات مختلف دنبال کرده است. از نظر ایشان، ائمه: دارای علم ویژه و گسترده‌ای هستند که از جانب خداوند به آن‌ها اعطا و افاضه شده است، به گونه‌ای که دستیابی به آن‌ها برای سایر افراد، از راهای عادی مقدور نیست. از نظر ایشان، آگاهی به علم غیب برای غیر خداوند در مرحله امکان هیچ استحاله‌ای ندارد. در مرحله اثبات نیز علم غیب برای امامان: مسلّم و قطعی است، البته با تحفظ بر اینکه این علم فعلی و دفعی نیست، بلکه حادث و تدریجی است؛ همچنین، ذاتی و مستقل نیست، بلکه از جانب خداوند افاضه می‌شود. در گستردگی وتوسعه علم امام، ایشان بر این باور است که بر اساس ادله عقلی، قرآنی و روایی علم امام مانند علم خداوند لایتناهی نیست، بلکه محدود است، اما حد و مقدار آن برای ما مشخص نیست.
)