آثار اثبات ضرورت ازلی صفت کمال بر واجب بالذات

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دکتری فلسفه اسلامی جامعه المصطفی العالمیه خراسان

چکیده

یکی از مسائل مهم جریان فلسفه، اثبات خداوند بوده است. اثبات خداوند دو جنبه دارد. اثبـات ذات و اثبـات صفات. براهینی کـه اثبـات ذات می‌کند لزوما منجر بـه اثبـات صفات نیست. بنابراین فلاسفه با بکارگیری براهین امکان و وجود، صدیقین و مانند نمی‌توانند اثبات صفات را برای خداوند داشته باشند. از این‌رو فلاسفه با این مسئله مواجه هستند کـه چگونه صفـات را بـرای خـداوند اثبـات کنند. آنـان بـا استفـاده از قـاعده «واجب‌الوجود بالذات از همه جهت واجب‌الوجود» درصدد اثبات صفات خداوند برآمده‌اند. نتیجه بکارگیری این قاعده اثبات تنها اوصاف ذاتی واجب و ضرورت ازلی برای خداوند است. اثبات قاعده «أنّ الواجب لذاته واجب من جمیع جهاته» آثاری را درپی دارد. نخست اینکه براساس این قاعده واجب‌الوجود دارای حالت منتظره نیست، یعنی همه اوصاف ذاتی او بالفعل برای او ثابت هستند و دیگر اینکه اصل قاعده مخصوص واجب‌الوجود است، اما دیگر موجودات مجرد در اصل می‌تواند با خداوند مشترک باشد. این تحقیق بنیادی است که با رویکرد تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها


  • شرح اسفار، محمدتقی مصباح یزدی، تحقیق و نگارش: محمدتقی سبحانی، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1384.
  • مجموعه مصنفات شیخ اشراق‏، شیخ اشراق، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏، چاپ دوم‏، 1375.
  • الدره الفاخره، الجامى‏، عبدالرحمن، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامى، 1358.
  • شرح الاشارات و التنبیهات( الفخر الرازى)، فخرالدین الرازى، ‏تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، چاپ اول‏،1384.
  • الهیات دانشنامه علائى‏، شیخ الرئیس ابن سینا، همدان: دانشگاه بو على سینا، چاپ دوم‏، چاپ 1383.
  • مرآت الاکوان( تحریر شرح هدایه ملا صدرا شیرازى)، احمد بن محمد حسینى اردکانى‏، چاپ اول‏، تهران‏: میراث مکتوب‏، 1375.
  • عبودیت، عبدالرسول، درآمدى به نظام حکمت صدرایى، تهران: سمت، 1386.
  • طباطبایی، محمدحسین، نهایه‌الحکمه،قم: النشر الاسلامی، 1360.
  • شیروانی، علی ، ترجمه و شرح النهایه الحکمه، قم: بوستان کتاب، 1397.